Cultureel erfgoed | Provincie Zeeland (2024)

Vanaf 1 juli 2016 is er één integrale wet, de Erfgoedwet, die betrekking heeft op onze museale objecten Een object is een voorwerp, ding of zaak. Bijvoorbeeld een container of mobiel toilet., musea, monumenten en archeologie. Samen met de nieuwe Omgevingswet (die 1 januari 2024in werking treedt)kan hierdoor ons cultureel erfgoed integraal worden beschermd.

De Erfgoedwet bundelt bestaande wet- en regelgeving voor behoud en beheer van het cultureel erfgoed in Nederland. Het uitgangspunt is dat de beschermingsniveaus zoals die in de huidige wetten en regelingen gelden ten minste worden gehandhaafd. Daarnaast zijn aan de Erfgoedwet nieuwe bepalingen toegevoegd, onder andere over een duidelijkereomschrijving van de plicht tot het onderhouden van een monument en regels voor het afstoten van collecties.

Aardkunde gaat overhoede bodem en de daarin aanwezige aardlagen en andere bodemkundige fenomenen gevormd zijn. Deze aardkundige waarden vormen debasis voor het Zeeuwselandschap zoals het nu zichtbaar is. De Provincie Zeeland heeft in totaal 26 Aardkundige waarden als ‘monumenten’ aangewezen. Dit zijn gebieden waar de natuurlijke processen nog steeds actief zijn of gebieden waar de ontstaansgeschiedenis van het land (nog altijd) in het landschap zichtbaar is. Denk daarbij bijvoorbeeld aan het duingebied op de Kop van schouwen, kreekruggen en poelgronden op Walcheren.

Informatie over aardkundig waardevolle gebieden is in kaart gebracht. Viade digitale kaart 'Cultuurhistorie Zeeland', depagina's over bodemen de brochure‘Het ontstaan van Zeeland’is die informatie te vinden.

Het provinciale beleid richt zich op:

• aardkundigewaarden actief onder de aandacht van hetpubliek brengen
• beleidsmakersenbedrijvenadviseren over hoe om te gaan met aardkundige waarden bij nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen
• gemeenten en eigenaren en beheerders stimuleren aansporen/inspireren/aanmoedigen om om rekening te houden met lokaleaardkundig waardevolle gebieden bij het maken van plannen

In Zeeland is een grote diversiteit aan archeologische vindplaatsen bewaard gebleven. Mede doordat de Zeeuwse bodem door de tijd heen uitlagen is opgebouwd blijken sporen van landgebruik en bewoning vaak afgedekt te zijn door jongere lagen en daarmee goed beschermd. De taak van de Provincie Zeeland is om de archeologische waarden zo veel als mogelijk ‘in situ’ (in de bodem) te behouden en waar dit niet mogelijk is ze te beschermen door ze ‘ex situ’ (uit debodem) te bewaren in het Zeeuws Archeologisch Depot voor bodemvondsten in Middelburg.

In Zeeland zijn er een aantal archeologische Rijksmonumenten die door het Rijk zijn aangewezen en ook door het Rijk worden beschermd. Denk bijvoorbeeld aan de Vliedbergen (kunstmatige heuvels) uit de 13de eeuw inAagtekerke en de resten van o.a. een Romeins Fort in Aardenburg.De omgang met de overige archeologische vindplaatsen is in de Erfgoedwet geregeld. Hierbij is het belangrijkste aspect het ‘in situ’ (in de bodem) houden van de vindplaatsen. In het kader van de voortgaande verdelingvanuit het Rijk ligt de dagelijkse uitvoering van het archeologiebeleidop gemeentelijk niveau. Als provincie stimuleren aansporen/inspireren/aanmoedigen om we de gemeenten om het gemeentelijk archeologiebeleid uit te werken in archeologische verwachtingskaarten en archeologische beleidskaarten waarvan de eerste opgenomen is in de digitaal beschikbaar gestelde kaart'Cultuurhistorie Zeeland'.

In Zeeland vindt er vaakarcheologisch onderzoek plaats. Naast de wettelijke afsprakenvoor de uitvoering van Archeologisch onderzoek,volgens deKwaliteitsnorm Nederlandse Archeologie (KNA) en de gemeentelijke beleidskaders, zijn door de Provincie Zeeland aanvullende richtlijnen opgesteld voor de uitvoering van archeologisch onderzoek. Hierin geven we meer aandacht voor de verschillende bodemlagen die er in Zeeland zijn. Ook stimuleert de Provincie Zeeland onderzoek naar bestaande kennislacunes. Via deProvinciale Archeologische Onderzoeksagenda Zeeland (POAZ)wordt subsidie Financiële middelen die ter beschikking worden gesteld voor activiteiten die het openbaar bestuur belangrijk vindt, maar niet zelf wil uitvoeren. beschikbaar gesteld om verdiepend onderzoek in Zeeland mogelijk te maken.

Voor ontgrondingen waar wij een vergunning Toestemming van een bestuursorgaan om een bepaalde handeling te verrichten of activiteit uit te voeren. voor moeten verlenen, en voor provinciale projecten is het verplicht om archeologisch onderzoek te laten doen als het gebied een bekende of te verwachten archeologische waarde heeft. Informatie over deze archeologische verwachting iste vinden op de gemeentelijke verwachtingenkaarten en in rapporten over uitgevoerde archeologische onderzoeken.

Een belangrijke taak van de Provincie is om archeologische informatie digitaal beschikbaar te stellenen het publiek bij het onderwerp te betrekken. Dit doen wij door jaarlijkse deelname aan deNationale Archeologie Dagen. We stimuleren aansporen/inspireren/aanmoedigen om ookinstellingen en gemeenten om meer open te stellen voor publiek. Denk bijvoorbeeld aan tentoonstellingen of open dagen bij opgravingen te organiseren

Meer informatie viaprovinciaalarcheoloog@zeeland.nl.

Restauratie Rijksmonumenten

We hebben voor derestauratie van rijksmonumenten (niet-woonhuizen) een structureel budget van het Rijk dat aangevuld wordt met provinciale middelen. We betrekken de gemeenten bij de verdeling van dit budget. We geven subsidies voor restauratie als er sprake is van een goede (her)bestemming.

Herbestemming

In het kader van herbestemming willen wij ons de komende jaren inzetten om de monumenten uit de meest kwetsbare categorieën (religieus erfgoed, agrarisch erfgoed en industrieel erfgoed) een nieuwe functie te geven.Doordat een gebouw gebruikt wordt, geeft dat een garantie voor de instandhouding.Dit gebeurtin nauwe samenhang met andere beleidssectoren zoals toerisme, economie, ruimte, duurzaamheid goed voor mens en milieu en wonen.

We ondersteunen ookde Stoomtrein Goes-Borsele en een aantal opleidingen die de kennis over het restaureren en het ambacht van restaureren behouden zoals de molenaarsopleiding en het Restauratie opleidingsproject.

In 2017 is in Zeeland gestart met de Erfgoedmonitor, toen is de eerste nulmeting uitgevoerd. Vervolgens wordt er jaarlijks de staat van onderhoud en de mate van leegstand en herbestemming van alle niet-woonhuis rijksmonumenten in kaart gebracht. Iedere vier jaar verschijnt een totaal rapport over het aldus verkregen beeld van de niet-woonhuis rijksmonumenten en de ontwikkelingen die daarin zichtbaar zijn. Dit rapport – juni 2022 – kunt u hieronder vinden.

Erfgoedmonitor Zeeland 2018-2021

Immaterieel erfgoed betekent:de verzameling van onder meer regionale tradities, verhalen, streektalen en klederdrachten. Nederland brengt het immaterieel erfgoed van het hele land in kaart. Provincies zorgen voor een provinciale inventarisatie Overzicht. van het immaterieel erfgoed én ze moeten dat erfgoed ook levend houden. De inventarisatie gebeurt in een digitaal kenniscentrum voor immaterieel erfgoed en volkscultuur. Erfgoed Zeeland ontwikkelt dit kenniscentrum. Daarnaast is immaterieel erfgoed de basis voor Zeeuwse Ankers.

De Zeeuwse musea vormen een belangrijk onderdeel van hetculturele netwerkinZeeland. Musea spelen een rol bij citymarketing en dragen bij aan de toeristische aantrekkelijkheid van Zeeland.Wij blijven inzetten op een samenhangend provinciaal bestel van musea die de collecties bewaren, onderzoeken en toegankelijk maken. Hiervoor gevenwij het Zeeuws Museum een subsidie Financiële middelen die ter beschikking worden gesteld voor activiteiten die het openbaar bestuur belangrijk vindt, maar niet zelf wil uitvoeren., mede omdat zij de Provinciale Kunstcollectie en de Zeeuwse wandtapijten beheert. Wij sluiten aan bij het landelijk beleid waarbij uitgegaan wordt van een publiek bestel van musea in plaats van losse organisaties.

Door in te zetten op meer samenwerking tussenop provinciaal niveau werkzame themamusea (het Watersnoodmuseum, het Bevrijdingsmuseum, het MuZEEum en het Industrieel Museum), willen we het publieksbereik vergroten zonder dat dit leidt tot verlies aan identiteitvan de afzonderlijke musea. Het Zeeuws Museum vervult een voortrekkersrol bij het versterken van de samenwerking.

Musea bewaren een deel van ons erfgoed in de vorm van voorwerpen en bijbehorende verhalen. Op deze manier geven we ze door aan volgende generaties. Door het 'nu' in relatie te brengen met het verleden, komt de geschiedenis tot leven en zijn locaties, voorwerpen en gebruiken beter te plaatsen in het heden.